Εθελοντισμός για το Περιβάλλον, μία μεγάλη πρόκληση και για την τοπική αυτοδιοίκηση

Σε λίγες μέρες διοργανώνεται στην Ελλάδα η καμπάνια «Let’s do it Greece». Πρόκειται για ένα σύνολο δράσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από εθελοντικές ομάδες νέων και συλλογικότητες, με στόχο να καθαριστούν από τα σκουπίδια οι δημόσιοι χώροι σε κάθε γωνιά της χώρας. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε το 2008 από μια ομάδα νέων στην Εσθονία και πολύ γρήγορα διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο, σχεδόν όλες οι χώρες του δυτικού κόσμου καθιέρωσαν μια μέρα «Let’s do it». 

Το ελληνικό «Let’s do it» ξεκίνησε το 2011 και συνεχίζεται ανελλιπώς μέχρι σήμερα. Πέρα από το καθαρά πρακτικό κομμάτι αυτής της δράσης, δηλαδή την απομάκρυνση χιλιάδων τόνων απορριμμάτων από τους ανοιχτούς δημόσιους χώρους, ενδιαφέρον έχει να δούμε μερικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της:

– Η τάχιστη διάδοση της δράσης, αν και ξεκίνησε από μια μικρή και σχετικά άγνωστη χώρα. Σαν να ήταν έτοιμος ο κόσμος για κάτι τέτοιο και απλώς περίμενε το σύνθημα.  Είναι αυτή η έννοια της «παγκόσμιας σκέψης», που εκδηλώνεται σε κάθε εποχή και όπου το ανθρώπινο πνεύμα βρίσκει τρόπους να συντονίζεται και να λειτουργεί συλλογικά χωρίς τους ακριβούς και ελεγχόμενους διαύλους της διαφήμισης και των ΜΜΕ.  

– Το έντονο ενδιαφέρον των νέων για συμμετοχή. Παρά το γεγονός ότι η νέα γενιά δείχνει να αδιαφορεί για τα κοινά, εδώ έχουμε μια τεράστια κινητοποίηση νέων για το «κοινόχρηστο», δηλαδή μιλάμε πλέον για έμπρακτη πολιτικοποίηση. Η στοχευμένη πορεία των δυτικών κοινωνιών προς την ιδιώτευση φαίνεται πως δημιουργεί σημαντικές «στερήσεις» στους πολίτες, ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και από τη φύση του θέλει να λειτουργεί ομαδικά και συλλογικά. Το «Let’s do it» κάλυψε εν μέρει αυτό το κενό.

–   Η πρακτική-δημιουργική πλευρά της δράσης. Πέρα από την ανικανότητα της Διοίκησης να φροντίσει το κοινόκτητο, η δράση δηλώνεται ως «αντίσταση» των νέων στις χαώδεις θεωρητικολογίες των πολιτικών, που με τις κορώνες, υποδείξεις και τα κενά συνθήματα πείθουν τους νέους ακριβώς για το αντίθετο, για την πλήρη δηλαδή αναντιστοιχία μεταξύ λόγων και στόχων. Έρχονται λοιπόν οι νέοι και με πολύ λίγα λόγια δρουν, κάνουν κάτι προς όφελος του περιβάλλοντος. «Let’s do it» λέγεται η καμπάνια, όχι «let’s talk about it». 

–  Η διαμαρτυρία συνολικά προς την προηγούμενη γενιά και όχι μόνο προς τους πολιτικούς. Τα σκουπίδια προέρχονται από τον κόσμο, όχι από τη Διοίκηση. Στους ανθρώπους της προηγούμενης γενιάς πετάν στα μούτρα τη θεωρητική εμπειρία τους, το διδακτικό τους ύφους, την αδιαφορία για τους κοινόχρηστους χώρους, την ιδιώτευσή τους, την αντιπεριβαλλοντική τους συμπεριφορά, τα σκουπίδια της διανόησής τους. «Εμείς κάνουμε κάτι εθελοντικά και χωρίς χρήματα» τους λένε, «εσείς βρισκόσαστε σε κρίση και όχι μόνο οικονομική, όχι εμείς. Είσαστε αντίγραφα των πολιτικών που κατακρίνετε». 

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα κατοχυρώνουν θεσμικά τον θεσμό του εθελοντισμού θα τον ενισχύουν διευρύνοντας δραστικά τα πεδία εφαρμογής του χωρίς γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Η Περιφέρεια μας θα πρέπει να συνεργαστεί με όλες τις εθελοντικές οργανώσεις και τους φορείς, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία όλων των πλευρών. Η αυτοδιοίκηση έχει ανάγκη από ενεργούς πολίτες, μάχιμους, δημιουργικούς και αποφασισμένους για ένα καλύτερο αύριο, ανοιχτών οριζόντων και προοπτικών εναντία στις δυνάμεις της μετριότητας, του γκρίζου, του λαϊκισμού και της κενής πολιτικολογίας του καναπέ. Ήρθε, επιτέλους, η ώρα να αναζητήσουμε πράσινες λύσεις και να περάσουμε στην ειρηνική αλλά ενεργό και δυναμική διεκδίκηση των κοινωνικών αξιών.

Από το φύλλο της THESSNEWS #152 (06/04/2019-07/04/2019)